In het Stadsklooster – gelegen aan het Westeinde – wordt wekelijks door het straatpastoraat een inspirerende oecumenische dienst gehouden voor dak- en thuislozen. Elke keer weer ben ik ontroerd wanneer ik zie wat er gebeurt in de Josef kapel. Op die plek ontstaat een sfeer van  ‘thuiskomen’ voor een ieder die aan de dienst deelneemt, een prachtig gevoel van eenheid die de pastores telkens weten te creëren.

Hoe die saamhorigheid ontstaat? Het uitgangspunt is het sterke geloof van menig bezoeker dat haast tastbaar aanwezig is. Daarnaast wordt iedereen gezien: een ieder krijgt een hand van de dienstdoende pastor en wordt bij naam welkom geheten. Ook de bezoekers onderling zijn telkens weer blij elkaar te ontmoeten. Dikke knuffels worden uitgedeeld. Een grote familie.

Bovendien mag iedereen actief deelnemen aan de dienst. Van die mogelijkheid wordt volop gebruik gemaakt. De bijbeluitleg van de pastor wordt aangevuld met de persoonlijke mening van vele bezoekers. De meest originele invalshoeken – recht uit het hart – worden aan de oorspronkelijke Bijbeltekst gekoppeld. Ook het gebed is bijzonder. De pastores gaan langs om de persoonlijke gebeden te noteren. Ieder krijgt de kans om zijn inbreng te geven. Alle inbreng wordt gebruikt in het gezamenlijk gebed.

In de Adventtijd wordt de Josef kapel omgebouwd tot een herberg. Dit jaar is het december-thema ‘de levende stal’. Onder consumptie van water en brood wordt in de aanloop naar de kerstavond een levende stal gevormd. Zo kreeg onder andere de veelzijdige betekenis van de os en de ezel in de kerststal alle aandacht.

Ook wordt er veel gezongen. Liederen die je hart ‘verlichten’ en die altijd makkelijk mee te zingen zijn. Zo is er het lied ‘de Herberg van het Licht’ (zie foto). Pastor Klaas Koffeman schreef de tekst. Het resultaat is een prachtig lied vanuit de belevingswereld van de dakloze. Het verwoordt treffend waar het in een samenleving om zou moeten draaien: een herberg waar iedereen welkom is.

Voor de mensen die geen behoefte hebben om de dienst bij te wonen, wordt er buiten een knapperig houtvuurtje gestookt. Ook wordt er warme chocolade melk en een bijzondere glüh’wein’ (bessensap zonder alcohol) geschonken. Deze combinatie maakt de tongen los. Vorige week had ik een lang gesprek met een van de bezoekers hoewel het gesprek meer een monoloog van zijn kant was. We keken beiden naar de grillige vlammen terwijl hij zijn gedachten de vrije loop liet: die meanderden van geloof, via de oerknal naar de oersoep. Tegen het einde van het gesprek bedankte hij mij voor ‘de ruimte’ die hij had gekregen om zijn ideeën te delen. ‘Ruimte’: wat een treffend synoniem voor luisteren.

Hoe anders is de sfeer elders in de stad: bij de Grote kerk en bij het Centraal Station deelt de Kessler Stichting elke avond vanuit een bus, soep en brood uit. En wel alle 365 dagen van het jaar. Geen warm vuur, noch een knusse herberg staat er bij de soepbus. De ambiance is er meer een zoals Dickens die zo treffend beschreef in zijn boeken. Met dien verstande dat Oliver Twist bestraft werd toen hij het lef had om nog een kom soep te vragen. Bij de soepbus wordt men van soep voorzien totdat de bodem van de pan in zicht is. 

Altijd al is er veel aanloop maar de laatste tijd lijkt de rij mensen – waaronder een enkele vrouw – al maar langer te worden. Daardoor is er nauwelijks meer tijd voor een gesprek vanuit de bus. Weer en wind trotserend, staat men min of meer geduldig in de rij te wachten totdat de soep en boterhammen worden aangereikt. Wat een contrast met de Herberg van het straatpastoraat. Hier is alleen de noodzakelijke communicatie aan de orde, gedicteerd door de efficiëntie nodig om iedere dag weer zoveel soep en brood uit te kunnen delen in een beperkte tijd. Ook erg nodig maar een andere sfeer.

Met RespijtHuis HouseMartin hopen wij ook een soort ‘Herberg’ te openen ‘voor mensen moe en mat / die niet meer kunnen lopen / gevallen op hun pad/  zoals zo treffend verwoord in het ‘herberg’ lied. We zullen aan een mengvorm werken, efficiency zoals bij de soepbus samen met de warmte van het Straatpastoraat. Zodra we een geschikt pand vinden, maakt HouseMartin de eerste van de zes bedden op. In die bedden kunnen zieke daklozen tijdelijk verblijven om te herstellen van griep, revalideren of om even op krachten te komen.

Wie, o wie, weet waar wij een dergelijk pand kunnen vinden?